31 студзеня вучні 11”Б” класа (профільнай групы ) наведалі Кавалец Надзею Іванаўну, былую настаўніцу Вялікамалешаўскай СШ, выдатніка народнай адукацыі, Героя Сацыялістычнай Працы.
Візіт да знакамітага чалавека быў невыпадковым. Вывучаючы тэму”Адукацыя БССР у 50-60 гады”, вучні знаёміліся з лепшымі настаўнікамі краіны, таму і выказалі жаданне сустрэцца з Надзеяй Іванаўнай.
Нягледзячы на свой узрост, яна вельмі рухавая і энергічная жанчына. Пастаянна цікавіцца тым, што адбываецца ў сучаснай школе.
Надзея Іванаўна пасля сярэдняй школы паступіла ў Пінскі настаўніцкі інстытут. За паспяховую вучобу стала кандыдатам на атрыманне Сталінскай стыпендыі. Але, калі кіраўніцтва даведалася, што яе бацька рэпрэсіраваны, ёй адмовілі. Балюча было, але ўсё гэта не стрымлівала прагу да ведаў. На выдатна скончыла інстытут і прыехала ў Вялікае Малешава, што за некалькі кіламетраў ад яе родных Хільчыц, выкладаць рускую мову і літаратуру. Вышэйшую адукацыю потым завочна атрымала ў Брэсцкім дзяржаўным педагагічным інстытуце.Калі Надзея Іванаўна прыйшла працаваць у гэтую вясковую школу, адукаваных педагогаў не хапала. Пачынала з таго, што імкнулася кожнага вучня нечым захапіць.
— Мы, настаўнікі, усяляк стараліся падтрымаць дзяцей, многія з якіх з-за беднасці не мелі магчымасці вучыцца, — успамінае настаўніца. — Як рады быў наш вучань Паўлік Васюхневіч касцюмчыку, які мы ў складчыну купілі яму. Бацька яго пасвіў калгасных кароў, а маці цяжка хварэла. Паўлік разам з брацікам Іванам у дзесяць гадоў за бараной па полі хадзілі. Як ні цяжка было, а хлопчыкі школу скончылі. Павел доўгія гады ўзначальваў вялікі саўгас у Наўгародскай вобласці. Як і запаў мне ў душу Віця, таксама з гаротнай сям’і, які так імкнуўся прыгожа пісаць у сшытку, але чамусьці яго чарнільніца часта падала ў палатнянай торбачцы і залівала сшыткі. Хлопчык нерваваўся. Я звязала спецыяльны футлярчык, у які мы прыладкавалі чарнільніцу. З якой радасцю ён потым даставаў з торбачкі свае акуратныя сшыткі. Рос падлетак без бацькі, заўсёды паўгалодны, але з вялікім жаданнем вучыцца. Вельмі любіў урокі літаратуры. Шмат чытаў.
Мінулі дзесяцігоддзі. Неяк летам мы з мужам ідзём праз луг, і раптам нехта на хаду падхоплівае маю сумку з харчамі. Я збянтэжана азіраюся і бачу перад сабой маладога светлавалосага прыгажуна. “Надзея Іванаўна, гэта я — Віця. Памятаеце залітыя чарнілам сшыткі”, — сказаў ён і прыпаў на калена. Прыпыніліся, пагаварылі. Такая начаканая была сустрэча. А праз нейкі час атрымліваю тэлеграму “Выбачайце. Дзякуй за ўсё. Віця”. Гэтыя словы былога вучня кранулі сэрца.
Надзея Іванаўна ніколі не спадзявалася, што так высока будзе ацэнена яе праца. Асабліва памятна, як у 1978 годзе яна была выбрана дэлегатам Усесаюзнага з’езда настаўнікаў. Хвалявалася перад тым, як ехаць. Раённы метадыст Зінаіда Пракопаўна Зайцава жартаўліва раіла ёй больш піць сырадою, каб добра выглядаць. Там, у Крамлі, вясковай настаўніцы ўручылі Залатую Зорку Героя Сацыялістычнай Працы.
— Памятаю, як міністр асветы СССР Міхаіл Пракоф’еў назваў маё імя, зала выбухнула апладысментамі, я не ведала куды падзецца, так усхвалявалася, — расказвае Надзея Іванаўна. — У выступленні закранула праблемы вясковых школ. У тыя гады быў кніжны голад, не хапала літаратуры. Мы арганізоўвалі пасляўрочнае чытанне праграмных твораў. Усё гэта я расказвала перад настаўнікамі краіны. У перапынку да мяне падышоў Пётр Міронавіч Машэраў і падзякаваў за выступленне. Адзначыў, што ён таксама быў настаўнікам і спытаў, як жывецца на вёсцы. Самае цёплае ўражанне засталося ад сустрэчы з Пятром Міронавічам.
Наша дзяржава шануе людзей працы. Самыя лепшыя атрымліваюць узнагароды, іх імёны заносяцца на дошкі пашаны. А ў кожнага такога паважанага чалавека быў самы звычайны школьны настаўнік. У савецкі час адна з цэнтральных газет пісала, што настаўнік — гэта Тытан, які трымае ў руках повязь вякоў; Калумб, што адкрывае ў бяспечнай краіне дзяцінства сілу, розум, талент будучага грамадства; Мудрэц, які ўмее даступна патлумачыць усё складанае; Трыбун, чыё патрыятычнае слова нараджае прагу да подзвігу; Мастак, які стварае жывую прыгажосць свету; Чалавек, якому вядомы ўсе душэўныя рухі, у якім патрабавальная строгасць роўная суцяшальнай пяшчоце. Удумайцеся: Тытан, Калумб, Мудрэц, Трыбун, Мастак, Чалавек — у адной асобе, сапраўдным настаўніку. І калі людзям іншых прафесій даравальны нейкія маральныя пралікі, то настаўніку — не. Ён павінен быць эталонам мудрасці, справядлівасці, дабрыні, чыстага сумлення, чалавечай годнасці.
 (1).png)
